Het advies om geen beeldschermen te gebruiken vlak voor het slapengaan is algemeen bekend. Dr. Ingrid Verbeek, somnoloog bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde van expertisecentrum Kempenhaeghe, nuanceert echter dit advies: “Schermen verstoren niet altijd je slaap, zolang je ze op de juiste manier gebruikt.”
De telefoon of tablet wel of niet mee naar bed?
‘Gebruik vanaf een half uur voor het slapen gaan geen beeldschermen meer’ is een advies wat je als slaapprofessional vaak geeft. Vooral bij jongeren stuit je hierbij vaak op weerstand. Recent verscheen een wetenschappelijk artikel wat dit advies nuanceert, technologie verstoort niet altijd de slaap. Hoe zit het nu met schermgebruik en slaap?
Lange tijd is gedacht dat het gebruik van technologie voor het slapen altijd de slaap verstoort door het blauwe licht en door het steeds actief bezig zijn op je scherm. Het stelt het gaan slapen uit en dat gaat ten koste van een goede nachtrust. Bovendien verstoren de piepjes van binnenkomende mails en appjes de slaap. Eenmaal wakker is het ook heel verleidelijk om de telefoon er even bij te pakken. Klinkt allemaal heel logisch, toch?
Het is zeker zo dat de piepjes de slaap verstoren en dat schermgebruik het gaan slapen uit kan stellen waardoor je minder lang slaapt. Het effect van het (blauwe) licht en het actief bezig blijven zelf is echter minder slaap verstorend dan gedacht zo lang je het niet buiten je geplande bedtijden doet. Technologie kan ook afleiding geven van piekeren en de tijd opvullen als het inslapen (nog) niet lukt.
Voordat je iedereen de telefoon of tablet mee naar bed laat nemen toch enige nuancering. De technologische algoritmes zijn erop gemaakt om de aandacht vast te houden en dus wakker te houden. Je patiënt moet dus sterk in je schoenen staan en met zichzelf af kunnen spreken hoe lang men wil kijken. Bij jongeren speelt FoMO (fear of missing out), de angst om iets te missen. Ouders of verzorgers zijn nodig om regels te stellen over het schermgebruik. Hoe beter iemand in staat is om zichzelf te reguleren, hoe minder slaap verstorend het scherm zal zijn.
Wel laten doen
- Notificaties uitzetten in de nacht (vluchtmodus).
- Van tevoren plannen hoe lang iemand wil kijken (met gebruik van een timer en/of instelling die apps op slaapstand laten gaan).
- Geen socials waarin iemand actief bezig blijft, een filmpje kan wel. Liever nog luisteren i.p.v. kijken (podcast, luisterboek).
- Naar omgeving communiceren wanneer iemand niet meer bereikbaar is.
Niet laten doen
- Telefoon/tablet gebruiken in de tijd dat je normaal gesproken zou slapen!
- Telefoon/tablet dichtbij neerleggen zodat die er snel bij gepakt kan worden als men wakker is.
- Interactief bezig zijn zonder timer.
- Gebruik van apps met automatische aanvoer van nieuwe inhoud.
- Planning van morgen doornemen bij het zetten van de wekker.
Tot slot
Technologie ‘is here to stay’, we kunnen niet meer zonder. Ga in gesprek met je patiënt als je merkt dat het advies om de telefoon of tablet weg te leggen voor het slapen slecht valt. Het doel is de slaap zo min mogelijk te verstoren. Stel vragen als: Waarom gebruik je een telefoon/tablet? Wat doe je? Op welke tijdstippen? Hoe lang? Met welk doel?
Beter slapen is maatwerk, dat maakt het vak juist zo leuk!
